Alfred de Zayas: “Abhazya’nın bağımsız bir ülke olma hakkı vardır”

Alfred de Zayas ile yapılan bu röportaj , Abhazya’da bölgesel ve uluslararası meselelere ilişkin analizleriyle tanınan  @mediat.ak  grubu tarafından gerçekleştirildi.

Alfred De Zayas Kimdir?

Alfred-Maurice de Zayas (31 Mayıs 1947 doğumlu), insan hakları ve uluslararası hukuk alanında aktif olan Küba doğumlu Amerikalı bir avukat ve yazardır. 1 Mayıs 2012’den 30 Nisan 2018’e kadar, Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Konseyi tarafından atanan, Demokratik ve Adil Bir Uluslararası Düzenin Geliştirilmesi Konusunda BM’nin ilk Bağımsız Uzmanı olarak görev yaptı.

Soru:

Ulusların kendi kaderini tayin hakkı BM Şartı’nın temel hükümlerinden biridir ancak seçici bir şekilde uygulandığı görülmektedir. Uluslararası toplum açısından Kosova’nın bağımsızlığı sorgulanmıyor, Abhazya ise bağımsızlık hakkı olmaksızın Gürcistan’ın bir parçası olarak görülüyor. Sizce uluslararası toplum Abhazya’nın kendi kaderini tayin hakkını neden görmezden geliyor?

-Alfred de Zayas: 

“Uluslararası Adalet Divanı 2010 yılında Kosova Bağımsızlık Bildirgesi’nin uluslararası hukuku ihlal etmediğini kabul etti. Bana göre Abhazya’nın Gürcistan’dan bağımsızlık ilanı da uluslararası hukuku ihlal etmiyor.Kosova’nın tanınmasının yasallaştırılması çok büyük çabalar gerektirdi. Uluslararası hukukta toprak bütünlüğü ilkesi ihlal edilemez.Ancak Amerika Birleşik Devletleri, başta Sırbistan ve Karadağ’dan oluşan eski Yugoslavya Cumhuriyeti olmak üzere egemen devletlere karşı büyük saldırılar başlattı.SSCB’nin çöküşünün ardından Washington, dünyayı jeopolitik hedeflerine uygun olarak yeniden biçimlendirmeye karar verdi.Sırbistan bu Amerikan oyununu oynamak istemedi.Miloseviç 1998’de Kosova’ya Sırbistan ve Karadağ içinde özerklik statüsü vererek büyük bir hata yaptı. Ancak bu Sırbistan’ı ABD ve NATO bombardımanından kurtarmadı. Ciddi bir uluslararası hukuk ihlali var: ABD, NATO vasallarıyla birlikte egemen bir devletin toprak bütünlüğüne karşı savaş açtı.Toprak bütünlüğü uluslararası hukukun temel ilkesidir. Bir devletin toprak bütünlüğünün ihlalinin klasik bir örneği, İsrail’in 1967’de Suriye’nin Golan Tepeleri’ni işgal etmesidir. Ancak “toprak bütünlüğü” tabiri, ulusların kendi kaderini tayin etme hakkına zarar verecek şekilde kullanılamaz. Bu tarife Abhazya, Güney Osetya, Transdinyester için geçerlidir. Kosova davasının “tek” olduğunu, ulusların kendi kaderini tayin hakkının başka ülkelerde hayata geçirilemeyeceğini söylemek düşünülemez.İnsanlar kendi kaderlerini belirlemek istiyorlar, sömürge olarak yaşamak istemiyorlar, yabancı bir güce teslim olmak istemiyorlar. Bunun klasik bir örneği, Saakaşvili’nin 2008 yılında Güney Osetya’yı (ve ardından Abhazya’yı) zorla Gürcistan’a geri vermek istemesi sırasındaki davranışıdır. Güney Osetya ve Abhazya’nın Gürcistan’la hiçbir bağı bulunmuyor. Demek istediğim, Abhazya Gürcistan’dan ayrı olarak Rusya İmparatorluğu’nun bir parçasıydı. Abhazya da 1921’den 1931’e kadar Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti idi. Ayrıca Gürcistan ile Abhazya arasında dil bağı, etnik bağ vb. yoktur. Abhazya’nın bağımsız bir ülke olma hakkı vardır. Ve uluslararası alanda da tanınacağına eminim.Bazı BM üyesi ülkeler sizi zaten tanıdı. Nikaragua ve Venezuela’da büyükelçilikleriniz var. Suriye’nin desteği var. Ve çok geçmeden giderek daha fazla devlet Gürcistan’la hiçbir ortak yanınızın olmadığını anlayacak ve Abhaz halkının bağımsız yaşamak istediğini anlayacak. Bir defasında BM Genel Sekreteri’ne, Birleşmiş Milletler’in ulusların kendi kaderini tayin etme ilkesinin uygulanmasının çatışmaları önlemek için bir önlem olması gerektiğini anlaması gerektiğini söyleyen bir raporla hitap etmiştim. BM’nin temel amacı devletler ve uluslar arasındaki barışı korumaktır.BM’nin 1991 yılında Abhazya’da, Güney Osetya’da, Dağlık Karabağ’da, Transdinyester’de referandumlar yapması ve sonuçlarına göre halkın iradesini yerine getirmesi gerekirdi. Ancak BM, yüzbinlerce insanın öldürüldüğü Endonezya, Sudan ve diğer sıcak noktalarda referandumlar düzenledi. Benim girişimim BM’nin çatışmaları önleyen bir örgüt olması yönündedir. Savaşlar başlamadan BM’nin çaba göstermesi gerekiyor. Ve eğer bu Abhazya’da ya da başka bir yerde yapılsaydı birçok ölüm ve yıkımın önüne geçebilirdik.

-Soru:

Sizce Abhazya bilgi ablukasını nasıl kırabilir ve uluslararası alanda geniş bir tanınırlığa nasıl ulaşabilir?

-Alfred de Zayas:

“BM’nin suskunluğunun sebebi Washington ve Brüksel’in Abhazya ve Güney Osetya’ya karşı dezenformasyon kampanyası yürütmesidir. Onların çabaları sayesinde siz tüm dünyada ayrılıkçı olarak tanınıyorsunuz. Olumsuz çağrışımla “ayrılıkçı”sınız.Size özgürlük savaşçısı demiyorlar, size bağımsız olma arzusu duyan insanlar demiyorlar, size Gürcistan’dan sömürgecilikten kurtulmak isteyenler demiyorlar. Siz ayrılıkçıların kötü insanlar olduğunuzu söylüyorlar. Üstelik bu tür propagandalar defalarca tekrarlanarak tarih kitaplarına aktarılarak ana anlatı haline geliyor.Ne yazık ki bu propagandayla mücadele etmek için çok az kaynağınız var. SSCB’nin dağılmasından sonra ülkem ABD, uluslararası ilişkiler sistemini belirleyecek olanın kendisi olduğuna karar verdi. Eğer isterse, Gürcistan ve Ukrayna’da olduğu gibi renkli bir devrim düzenleyecek ya da Milosevic gibi birini devirecek.Ancak Abhazya’nın dünyanın diğer bölgelerinde dostları olabilir. Latin Amerika, Afrika ve Asya’daki küresel çoğunluğun Abhazları ayrılıkçı olarak görmediğinden eminim. Dünyanın yukarıda belirtilen bölgelerindeki ülkeler arasında Abhazya hakkında bilgi yaymak gerekiyor.Bu çok büyük miktarda kaynak gerektirecek ve sizde çok az kaynak var. Rusya bu konuda size yardımcı olacaktır. Çin’in Abhazya’ya sempati duyabileceğini düşünüyorum. Brezilya, Meksika, Güney Afrika – tüm bu ülkeler gelecekte Abhazya’nın bağımsızlığını tanıyabilir.